Bến tàu không số K15 – một dấu ấn lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam, nằm tại Đồ Sơn, Hải Phòng. Đến với vùng biển này, du khách không chỉ được tận hưởng không gian nghỉ dưỡng tuyệt vời mà còn có cơ hội tìm hiểu về một địa danh quan trọng gắn liền với những “con tàu không số” – những chuyến tàu bí mật vận chuyển vũ khí tiếp tế cho chiến trường miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Từ trung tâm thành phố Hải Phòng, du khách di chuyển về phía Nam theo tuyến đường Phạm Văn Đồng khoảng 20km để đến Đồ Sơn. Đi dọc theo bãi tắm khu I, khu II và vượt qua con đường men theo sườn núi vào khu III, sẽ thấy Casino Đồ Sơn nằm trên đỉnh đồi. Phía dưới là chân núi Vạn Hoa, hay còn gọi là núi Nghinh Phong – vị trí của bến K15, nơi từng là điểm xuất phát của những con tàu không số.
Trước khi đến khu vực Đài tưởng niệm cánh buồm, du khách sẽ đi qua Đền thờ Quận Công Đô Đốc, nơi thờ tự Nam Hải Quận Công và các chiến sĩ đoàn tàu không số. Đây là một địa điểm tâm linh linh thiêng, thể hiện sự tri ân của người dân Đồ Sơn đối với những người đã cống hiến cho đất nước.
Bến tàu không số K15 còn được biết đến với tên gọi “Đường mòn Hồ Chí Minh trên biển”, đánh dấu điểm khởi đầu của hành trình chi viện miền Nam bằng đường thủy. Những con tàu xuất phát từ đây mang nhiều biển số khác nhau nhằm giữ bí mật quân sự, tránh sự phát hiện của kẻ thù. Ký hiệu K15 xuất phát từ việc chữ “K” là ký hiệu ngành hàng hải, còn “15” liên quan đến Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng vào thời điểm đó.
Lịch sử ghi nhận, năm 1959, Bộ Chính trị quyết định mở hai tuyến vận tải chiến lược: đường bộ qua dãy Trường Sơn và đường biển Đông. Đến tháng 10/1961, Bộ Quốc phòng thành lập Đoàn 759 (tiền thân của Lữ đoàn 125 Hải quân) với nhiệm vụ tổ chức vận chuyển vũ khí vào miền Nam. Năm 1962, con tàu vỏ gỗ đầu tiên mang mật danh “Phương Đông I” đã thành công trong việc chở 30 tấn vũ khí vào cửa Bồ Đề (Cà Mau), khai thông tuyến vận tải trên biển.
Giai đoạn 1963-1964, nhằm đáp ứng nhu cầu chiến trường, Hải Phòng đóng mới các tàu sắt có trọng tải lớn hơn, giúp vận chuyển hàng hóa an toàn hơn. Ngày 17/3/1963, chuyến tàu sắt đầu tiên do thuyền trưởng Đinh Đạt chỉ huy, chở 44 tấn vũ khí, đã cập bến Trà Vinh thành công. Đây là bước tiến quan trọng trong việc phát triển tuyến vận tải chiến lược.
Hành trình của những con tàu không số đầy hiểm nguy, phải đối mặt với sự phong tỏa của kẻ thù và điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt. Mỗi chuyến đi là một cuộc chiến cam go, đòi hỏi lòng dũng cảm và sự hy sinh. Nhiều chiến sĩ đã anh dũng ngã xuống, như các Anh hùng Nguyễn Phan Vinh, Nguyễn Chánh Tâm, Nguyễn Văn Hiệu, góp phần viết nên trang sử hào hùng của dân tộc.
Trong suốt giai đoạn 1962-1972, hàng trăm chuyến tàu của Đoàn 125 đã rời bến K15, vận chuyển hàng nghìn tấn vũ khí và nhiều cán bộ chiến sĩ vào miền Nam, góp phần to lớn vào công cuộc giải phóng đất nước.
Ngày nay, bến tàu K15 vẫn giữ nguyên dấu ấn lịch sử. Nổi bật tại khu di tích là biểu tượng cánh buồm trắng vươn cao ra biển, được khánh thành vào năm 2006 để tưởng nhớ những chiến công oanh liệt. Biểu tượng này có cấu trúc độc đáo với bệ đỡ hình lục lăng ốp đá xanh đen, hai bên là biểu tượng bánh lái tàu. Phía dưới là cầu tàu dài khoảng 30m, nơi còn lưu giữ dấu tích của những con tàu không số năm xưa.
Bến tàu không số K15 không chỉ là một địa điểm du lịch mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, ý chí kiên cường của quân dân Việt Nam. Đây là nơi để các thế hệ sau ghi nhớ và tri ân những chiến sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp thống nhất đất nước.
